Aspendos, Antalya’nın Serik İlçesi’nin Belkıs Köyü’nde bulunan, amfi tiyatrosuyla dünya çapında üne sahip bir antik kenttir.
Antalya’nın 8 km. doğusunda bulunan Aspendos, M.Ö. 10. yüzyılda Akalar tarafından kurulmuş, antik devrin köklü ve zengin şehirlerinden biridir. Aspendos’un simgesi antik tiyatro da bu kentte M.S 2. Yüzyılda Romalılar tarafından kurulmuştur.
Bilgi: Antalya’yı biraz daha gezme fırsatınız varsa; Sizler için oluşturduğumuz Antalya gezilecek yerler listemize bir göz atmanızı öneririm. :)
Aspendos Tarihi Hakkında Bilgileri
Bölgede kendi adına para bastıran ilk şehirlerden biridir. Bu ilk paralarda adı Estvediys olarak geçmektedir. Anadolu kökenli olan bu ad, şehrin tarihinin çok eskilere dayandığının da kanıtı olarak gösterilmektedir. Köprüçayı’nın dağlık bölgeden düzlüğe ulaştığı noktada kurulmuştur.
Bu kadar öneme sahip olmasını ve tarih boyunca orada yaşamış tüm medeniyetler tarafından el üstünde tutulmasını, üzerinde bulunduğu ticaret yoluna ve hemen yanı başındaki nehire borçludur. Ayrıca çevresindeki göl de topraklarını son derece verimli kılmıştır. Ekonomik olarak refahı ve zenginliğinin bir kısmı da tarım ve gölden çıkarılan tuz sayesindedir.
Ulaşıma ve tarıma elverişli yapısıyla buradan elde edilen tarımsal ürünlerin ve tuzun Akdeniz pazarlarına gönderilmesi sayesinde kısa sürede en gözde şehirlerden birisi olmuştur. Bazı tarihçiler bu bölgede yetiştirilen atların Roma medeniyetinin en gözde atları olduğundan söz ederler.
Ayrıca yine bu bölgede limon ağacından üretilen mobilyaların da Roma saraylarında kullanıldığı rivayet edilmektedir. Aynı şekilde bölgenin şarabı ve tahıl ürünleri de şehrin seçkinleri için el üstünde tutulan ve yüksek ücretlere alıcı bulan ürünlerdendir. Aspendos’ta üretilen halı ve kilimlerin ise soylular arasında en gözde hediyelik eşyalardan sayıldığı bilinmektedir.
Bu baş döndürücü tarihiyle herkesi büyüleyen kentin, bu günlere kadar ayakta kalabilmesi biraz da Selçuklular sayesinde olmuştur. Her ne kadar Selçuklu zamanında antik tiyatrosu kervansaray olarak kullanılmış olsa da, o dönemde padişahların konakladığı bir yerdir. Ayrıca Selçukluların ileri mimari bilgisi sayesinde onarımlar ve tadilatlar görmüş, sağlamlaştırılmış, böylece uzunca yıllar aslından ödün vermeden ayakta kalabilmeyi başarmıştır.
Selçuklular döneminden kalma onarım izlerini Aspendos tiyatrosunun dış cephesinde gözlemlemek mümkündür. 1930 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün de ziyaret ettiği Aspendos, onun derhal hasarlı kısımlarının onarılıp, yeniden kullanılması, değerlendirilmesi yönünde verdiği direktifler sayesinde de bugün hala tarihi ve turistik açıdan cazibe odağı olma halini sürdürebilmektedir.
15 bin kişinin oturabileceği kapasiteye sahip tarihi tiyatronun mitolojik bir de hikayesi vardır. Rivayete göre devrin kralı Marcus Aurelius, kızını şehre en güzel yapıyı kazandıracak mimara vereceğini ilan ederi.
Tarihi su kemerlerini ve antik tiyatroyu inşa eden iki mimar arasında karar vermekte zorlanan kral, kızını ikiye böleceğini söyler. Bunun üzerine Aspendos’u inşa eden mimar hakkından vazgeçtiğini bildirir. İmparator da kızını Aspendos’un mimarına, kızını gerçekten seveceğine inandığı için verir.
Girişinde yazılı “Ülkenin tanrılarına ve kraliyet ailesine…” sözleri, yapıtın sponsorları Curtius kardeşlerin aile sözleridir. Sahne kısmının üzerinde yer alan nişlerin en tepesinde şarap ve tiyatro tanrısı Dionisos’un bir kabartması bulunur. Selçuklular zamanında kervansaray olarak kullanılan antik tiyatro, günümüze kadar gelebilen en iyi korunmuş yapılardan biri olması nedeniyle her yıl yüzbinlerce ziyaretçinin akınına uğramaktadır.
Bugün hala bu tarihi tiyatroda konserler ve çeşitli oyunlar sergilenmektedir. Doğal akustiği öylesine mimari harikalıktadır ki, sahnede konuşan birisinin sesi, en arka sırada oturanlar tarafından bile duyulabilir.
Antik tiyatrosu kadar su kemerleri, agorası, bazilikası, anıtsal çeşmesi ile de son derece değerli bir antik kenttir.
Nerede Kalınır ve Ne Yenir?
Aspendos antik kent olduğu için birinci derece sit alanı olarak geçmektedir. Bu nedenle bölgeye en yakın otel ya da konaklama tesisleri 35 km uzaklıkta yer alan Side’de bulunmaktadır.
Aspendos’a özel araçları ya da tur otobüsleriyle, özellikle yaz aylarında her gün binlerce kişi gelmektedir. Bu nedenle Serik ilçesinin civar köylerinden kadınlar, bu yollar üzerinden seyyar tezgahlarla yörenin yerel lezzetlerini sunmaktadırlar.
Gözleme, çiğ börek gibi alternatifler yol üzerinden kısa bir mola verip atıştırmak için idealdir. Bölgenin tarihi yapısı nedeniyle antik tiyatronun ve diğer antik eserlerin bulunduğu bölgelerde herhangi bir işletme bulunmamaktadır.
Aspendos Ulaşım Bilgileri
Adres: Sarıabalı, Aspendos Yolu, 07500 – Serik / Antalya
Nasıl gidilir?: Aspendos’a Antalya-Alanya yolunun 44. Kilometresinden kuzeye dönen yolu izleyerek gidebilirsiniz. O yolun 2 km içerisinde yer alan Aspendos’a günü birlik turlar da mevcuttur. Antalya’ya 50, Alanya’ya 94, Side’ye 35 km uzaklıktadır.