Diyarbakır yazılarımıza tarihi surları ile devam ediyoruz. Diyarbakır Surları özellikleri, yapısı, nerede?, nasıl gidilir? ve gezilecek yerlerini bu yazımızda kaleme aldık.
Tarihin yaşayan bedeni olan Bu surları ve hemen yanı kısmında ona yaslanan hevsel bahçeleri “dünya kültür mirası” olarak tescillenmiş bulunmaktadır.
Diyarbakır Surları Mimari Özellikleri
Bu önemli kültür mirasımızın uzunluğu 5 km,yüksekliği 10 ila 12 metre,genişliği ise 3 ila 5 metre olarak kayda geçmektedir. Surlarının içerisindeki alanın ebatları ise 1300 ila 1700 metre olarak ölçülmüştür.Surlar, Diyarbakır’ın batısında yer alan, öncesinde yanardağ olan karacadağ dan akmış kalın bazalt tabaka ile uyum içerisinde kalkan balığı şekli esas alınarak yapılmıştır.Tarihi surların temel yapı malzemesi, bu yörede çokça kullanılan siyah ve gri olan bazalt taşları ile sağlanmıştır. Sur ve burçların üzerinde işlenmiş olan birçok kabartma yer almaktadır. Bunların dikkat çekenlerin başında ise boğa,kaplan ve çift başlı kartal olarak surların üzerine işlenmiş olup tarihi surlara derin anlamlar katmaktadır.Surların birçok yerinde özellikle dağ kapı ve Urfa kapı çevresinde görülmeye değer güzellikte motif ve kitabeler yer alıyor.
Surlarının Yapısı: Bu surlar iç ve dış kaleden meydana gelmektedir.Tarihi surların iç kale bölümü fis kaya adı verilen kuzeydoğu ucunda yer alır iken iç kale’de bizanslılar’dan kalan Nestorian kilisesi bulunmaktadır.
İç Kale: İç kalede yapılmış olan kilise şu anda harap bir vaziyette varlığını devam ettiriyor.İç kalede bulunan en önemli yapı Virantepe adı verilen yerdeki Artuklu sarayı olmuştur. Surlarda 16 tane burç bulunuyor.Yapılan bu burçlar dört,altı vede sekiz köşeli olarak yapılmış olup günümüze kadar bozulmadan gelmiştir.Tarihi surların üzerinde “kanunî kitabesi” de yer almaktadır.
Dış Kale: Dış kale ise iç kaleyi içine almakla beraber bünyesinde 82 burç barındırır.Surların bünyesindeki bu burçlar genellikle yuvarlak yapılmıştır ama dört ve altı köşeli olarak yapılanları da bulunuyor.Çoğunlukla yuvarlaktır, ancak dört ve altı köşeli olanlar da vardır. savaşların en çok cereyan ettiği dağ kapı ile Urfa kapı arasındaki düz alana bakan bölümde burçlar genellikle yuvarlak, daha sık, daha sağlam ve daha büyüktür.Diyarbakır surlarında bulunan bu burçlar daha çok iki tatlı olarak yapılmış bazıları ise üç dört katlı olarak inşa edilmiştir.Burçların alt kısımları ambar ve depo amacı ile üst katları ise askeri amaç ve ihtiyaçlar için kullanılmıştır. Surlar üzerinde bulunan iç kale ve dış kalede dört kapı bulunuyor.Bu tarihi zaman zaman onarım ve tadilattan geçmiş olsa da sağlamlıkları ile günümüze kadar ulaşmış bulunuyor.
Surlarının Tarihi: Bu surların bir bölümü Hurriler tarafından M.Ö 3000 tarihinde inşa edilmiştir. Diyarbakır’da bulunan bu tarihi surların şu anki görüntüsü 346 tarihinde Bizans imparatoru olan II. Constantinus döneminde yapılmıştır. Günümüzdeki hali de bu yapıdır. Fakat o tarihteki surların ,şu anki gazi caddesinden geçen batı tarafı 367 ve 375 tarihlerinde şehre gelenlerin çok olmasından dolayı yıktırılıp yerine ise şu anki görüntüsü ile genişletilip yeniden yapılmıştır. Günümüze bu şekli ile gelene kadar onarım ve yenilik çalışmaları ile korunmaya çalışılmıştır.Surların farklı zamanlardaki uygarlıkları kendi bulundukları dönemde yeni burçlar,süslemeler ,kitabeler ve motifler yaparak kendilerinden bir iz bırakmışlardır.Günümüze kadar gelen bu izler bize tarihin manevi havasına girmemize sebep oluyor.
Diyarbakır Surları Fotoğrafları
Diyarbakır Surları Nerede? Ve Nasıl Gidilir?
Adres: Cami Nebi Mahallesi, Gazi Cd. No:1, 21300 – Sur / Diyarbakır
Nasıl gidilir?: Surları görmek için öncelikle Diyarbakır merkezine gelmeniz gerekmektedir. Suraların etrafında bulunan karayolunu ister aracınızla isterseniz de yürüyerek gezebilirsiniz. Yürümeyi tercih ederseniz burçlarda bulunan kafelerde oturup dinlenebilir ve çayınızı yudumlayabilirsiniz.