TEMA Vakfı’nın da kurucusu olan Hayrettin KARACA, Yalova‘da Karaca Arboretum Ağaç Parkınında temelini atmıştır. Türkiye’deki ilk özel arboretumu olan Karaca Arboretum Ağaç Müzesi 13,5 hektarlık bir arazinin üstünde yer almaktadır. İçerisinde 7.000 civarı farklı bitkinin türü, varyete, alt tür ve kültür formu bulunmaktadır. Kurulduktan 24 yıl sonra, 2004 senesinde Karaca bu kuruma vakıf statüsü kazandırmıştır. Biricik eseri olarak addedilen bu müzeyi, kendisi ülkeye armağan etmiştir.
Karaca Arboretum Ağaç Müzesi
İçinde barındırdığı koleksiyonunda dikkate değer olan cinsler bulunmaktadır. Piceai Pinus, Magnolia, Malas, Betula, Prunus, Acer cinslerine ait önem sarf eden birçok kültür formu burada barınmaktadır. Yıldı 15.000 yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret edilmektedir.
Toprak dede, bu arboretumu 1980 yılında kurmuştur. Yalova Termal karayolunda, şehir merkezine 5 km uzaklıkta yer almaktadır. 135.000 m² genişliğinde peyzaj ağırlıklı tesis, içerisinde bitki bahçeleri, kaya bahçeleri, gül bahçeleri, iris bahçeleri ve minyatür bitkileri barındırmaktadır. Türkiye, Avrupa, Amerika, Asya, Avustralya, Afrika kıtalarına ve Yeni Zelanda’ya ait bitki örnekleri yanı sıra Türkiye endemik bitçi çeşitleri de burada mevcuttur. 5.000 kadar odunsu bitki olduğu düşünülen müzede, 5.000 kadar da otsu bitki çeşidi bulunmaktadır.
Hayrettin Karaca Kimdir?
1922 Balıkesir doğumlu olan Hayrettin Karaca, “Toprak Dede” olarak da tanınmaktadır. Lise eğitimi bittiğinde trikotaj atölyesinin başına geçerek çalışmaya başlayan Karaca, Karaca Triko markasını marka haline getirdi. Karaca Triko ile triko ihracatı konusunda ilk yaşandı.
Toprak Dede adıyla bilinen TEMA Vakfı kurucu ve Onursal başkanı Hayrettin Karaca 20 Ocak 2020 tarihinde İstanbul’da 97 yaşında vefat etmiştir. Cenazesi 22 Ocak 2020’da Fatih Camii’nden alınarak Edirnekapı Şehitliği’ne defnedilmiştir.
Doğa ve edebiyat tutkunu olan Hayrettin Karaca, Anadolu topraklarını adım adım gezip bitki örtüsünü inceledi. Ağaç ve bitki örtülerinden örnekler toplayıp, Yalova’daki evlerinin bahçesinde yetiştirmeye başladı. Anadolu gezisi devam ederken bitki türlerinde azalmanın olduğunu, dolayısıyla hızlanan bir çölleşme tehdidi oluştuğunu fark etti.
Nihat Gökyiğit’le beraber 1972 senesinde TEMA Vakfı’nı (Türkiye Erozyonla Mücadele ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı) kurma konusunda öncülük sağladılar.
Karaca Arboretum Arazisi
Baba Hacı Halil Karaca’nın esas olarak kavaklık yapmak üzere 27 dönüm olarak aldığı bir arazidir. Sonradan arazinin bataklık olduğu anlaşılıyor ve dikim için uygun olana kadar beklenip, ıslah ediliyor. Islah sonrası kavaklık için düşünülen arazinin meyve bahçesi olmasına karar veriliyor. Bahçeden ürün elde edilmeye başlanıyor, Hacı Halil Karaca’nın ölümünden sonra da meyvecilik işi devam ettirilip arazi genişletiliyor.
Sonraki bir sürede bahçe paylaşımı yapılıyor ve Hayrettin Karaca kendisine kalan arazide bir süre daha meyvecilik yapıp, arazi içerisinde bulunan evin yapımına karar verir. Yurtdışında yaptığı park, bahçe ve arboretum gezilerinden etkilenen Hayrettin Karaca, ev bahçesi olarak düşündüğü alanı her yerden topladığı bitkilerle genişleterek Türkiye’deki ilk özel arboretumunu oluşturur.
Ağaç Müzesinin Faaliyetleri
Ülkenin farklı yerlerinde kurulacak olan botanik bahçeler ve arboretum için bitki materyalleri ulaştırmak ve bahçıvanlara eğitim vermek de faaliyet kapsamındadır. Dünyada farklı yerlerde bulunan arboretum ya da botanik bahçeleriyle iletişime geçip tohum değişikliği yapılmaktadır.
Bitki koleksiyonunu daha da genişletecek olan bu yöntemle arboretum alanı içerisinde yeni bölümlerde bahçeler oluşturulması hedeflenmektedir. Karaca Arboretum Fidanlığı, ağaç müzesi için gerekli tüm finansmanı sağlamaktadır. Fakat devamlılığın sağlanması ve geliştirilmesi ziyaretçilerin bağışları ile mümkün olmaktadır.
Müzenin Bu Gün Kadar Aldığı Ödülleri
2004 yılının Haziran ayında Uluslar arası Dendroloji Cemiyeti, Karaca Arboretum ağaç müzesini ödüle layık görmüştür. Dendroloji ağaç bilimi demektir. 27 Haziran 2004 tarihinde Karaca Arboretum’da düzenlenen bir törenle Uluslararası Dendroloji Cemiyeti Başkanı tarafından bu ödül Sn. Hayrettin Karaca’ya teslim edilmiştir.
Verilen ödül, bu zamana kadar dünyada 14 koleksiyon bahçesi ya da arboretuma verilmiş. Karaca Arboretum ise bu ödülü hak etmiş olan 15. Arboretum olarak adını yazdırmıştır.
Ziyaret Saatleri ve Giriş Ücreti – 2023
Giriş ücreti: Bağış adı altında kişi başı 30 TL ücret talep edilmektedir.
Ziyaret saatleri: 10.00 – 12.00 ve 13.00 – 17.00 olarak belirlenmiştir. Haftanın her gün açık olan müzeyi okulla ya da herhangi bir grup halinde ziyaret edecekseniz, gitmeden önce telefonla rezervasyon yapılması gerekmektedir. Ziyaretler rehberle beraber yaklaşık 45 dakika sürmektedir.
Karaca Arboretum Ağaç Müzesi’ne Nasıl Gidilir?
Adres: Samanlıköy Mah, Merkez, Yalova Termal Yolu, Pk: 77200 – Merkez / Yalova
Telefon: 0555 033 77 89
Nasıl gidilir?: Şehir merkezine 5 km mesafede bulunan, Yalova Termal karayolu üzerinde yer alan arboretuma, il merkezinden kalkan Termal ya da Samanlı Köyü minibüslerine binerek ulaşım sağlayabilirsiniz. Konum bilgisi için tıklayın.