Zeugma antik kenti Gaziantep’in Nizip ilçesine 10 km uzaklıkta yer alan günümüzde kazı çalışmalarının devam ettiği antik bir şehirdir. Gaziantep şehir merkezine olan uzaklığı ise yaklaşık 50 kilometredir. Eğer Gaziantep’e sadece zeugma antik kenti’ni görmek için geldiyseniz size 1 gün yetecektir. Ancak Antep’e kadar gelmişken Antep’teki diğer tarihi mekanları ve Antep mutfağını da görmeden gitmemenizi tavsiye ediyoruz.
Zeugma Antik Kenti Tarihçesi
Zamanında büyük iskender’in generallerinden biri olan selevkos nikator’un adını vermiş olduğu bu antik kent, bölgeden geçen fırat nehriyle generalin kendi adını birleştirmesiyle selevkos euphrates( fırat’ın silifkesi) adını almıştır.daha sonrasında hızla gelişen şehir oldukça geniş bir alana yayılır. Askeri ve ticari açıdan stratejik bir konuma sahip olan şehirde önemli mimari eserlerin yapılması günden güne artarak ilerler.
Selevkos şehri m.ö. 64 senesinde roma imparatorluğu bünyesine dahil olur. Adı ise köprü, geçit anlamını taşıyan ‘zeugma’ olarak değiştirilir. Bu yıllarda en verimli zamanlarını yaşayan şehirde, dönemin en önemli tiacaret yollarından biri olan antakya’dan çin’e kadar süren ‘ipek yolu’ da bu şehir üzerinden geçtiğinden şehrin önemi daha da artmıştı.
Zeugma antik kenti’ni anadolu’da bulunan diğer antik kentlerin önünde bulunmasını sağlayan en önemli etken hiç şüphesiz bu bölgede gelişen heykeltıraşlık ekolüdür. Bu dönemde yapılan birçok sanat eseri ülkemizde ve dünyanın farklı müzelerindne ziyaretçilerine sunuluyor. Romalılar zamanında 80 bin nüfusaulaşan şehir, aynı zamanda kendi sikkelerini bastırarak ticarette önemli bir rol üstlenmeye devam etmiştir. Bu sikkelerin bir yüzünde ‘tnyke tapınağı’ diğer yüzünde ise ‘roma kartalı’ motifi bulunuyordu.
Fırat nehri’nin en sığ bölgesine kurulan şehir, nehrin karşısında bulunan apameia şehrine geçmek isteyenlerden geçiş için gümrük vergisi alıyordu. Günümüzde yapılan kazılar neticesinde bölgede ‘bulla’ adı verilen 100.000 adet mühür elde edilmiştir. Bu mühürleri gaziantep arkeoloji müzesi’nde ziyaret etmeniz mümkün.
Zeugma’dan Günümüze Kadar Gelen Tarihi Kalıntılar Ve Eserler
Ares (mars) heykeli: zeugma antik kentinden günümüze kadar ulaşmayı başaran en önemli tarihi eserlerin başında gelen bu heykel, romalılar döneminden kalma 1.50 metre uzunluğa sahip bronz mars heykelidir. Romalılar için en önemli tanrılardan biri olan ares’in bereketi ve gücü simgelediği söylenir. Yaklaşık 1.800 yıl toprağın altında kaldıktan sonra gün yüzüne çıkarılan heykelin temizlenmesi son derece dikkat ve büyük bir titizlikle yapılmış. Temizlik çalışmalarından sonra heykelin üzerinde bir de yanık izine rastlamışlar. Bu izin, m.s. 252 yılında zeugma kentini ele geçiren pathlar’ın şehre saldırdığı dönemlerden kaldığı ifade ediliyor.
Mozaikler; Gaziantep müzesi zeugma bölümü’nde pek çok mozaik eser ziyaretçilerini beklemektedir. Bu eserlerin belli başlı olanlarından sizlere kısaca bahsetmek istiyoruz.
Trıton : günümüze kadar ulaşmayı başaran mozaiklerden biri olan triton, amphytrite posseidon’dan olan bebeği bu mozaiğin üzerine işlenmiş. ( amphytrite, denizlerin kraliçesi olarak bilinir.)
Poseıdon, oceanos ve tethys mozaiği: dönemin havuz ya da yemek odası zemini olarak tahmin edilen bu mozaikte, denizlerin tanrıları yer alıyor. En üst bölümde hippocam adı verilen ve ön tarafı attan oluşan, arka tarafı balık olan yaratığın üzerinde posseidon yer alıyor. Posseidon’un elinde 3 dişe sahip bir dirgen görülüyor. Mozaiğin alt bölümünde ise yine bir deniz tanrısı olan oceanos ve denizlerde dişiliği simgeleyen tethys resmi bulunuyor.
Çingene mozaiği :eminiz sizler de bu mozaiği daha önceden mutlaka görmüşsünüzdür. Zeugma antik kenti’nin simgesi haline gelen bu mozaik, ilk çıkarıldığı zamanlarda kimliğiyle ilgili bir tanımlama getirilememiş, daha sonraları çingene kızlarını anımsattığı için ‘çingene mozaiği’ adı verilmiş. Başka kaynaklarda yer alan bilgilere göre bunun yer tanrısı gaia olduğu da iddia ediliyor.
DipNot: Kazı çalışmalarının sona ermesinden sonra bölgenin açık hava müzesi olarak ziyaretçilerine sunulması bekleniyor. Tunus’tan sonra dünyadaki en büyük mozaik koleksiyonu olduğu söylenen zeugma’yı şimdiye kadar ziyaret etmediyseniz mutlaka görmelisiniz.
Zeugma Antik Kenti Ziyaret Saatleri Ve Giriş Ücreti
Dünyanın en önde gelen mozaik müzelerinden biri olan Gaziantep Mozaik Müzesi’ni nisan – ekim ayları döneminde 08.00 – 18.30 saatleri arasında, kasım – mart ayları döneminde ise 09.00 – 17.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Müzeye girişi ücreti ise 100 TL olarak belirlenmiştir. Müzeyi istediğiniz gün belirtilen saatler arasında ziyaret edebilirsiniz.
Bir sene boyunca müzekart ile 2 defa, müzekart + ile istediğiniz kadar ziyaret gerçekleştirebilirsiniz.
Zeugma Antik Kenti Nerede, Nasıl Gidilir?
Adres: Belkıs Köyü 27700 – Nizip / Gaziantep
Nasıl Gidilir?: Gaziantep’e uçakla yolculuk yapacaksanız günlük aktarmalı ya da direkt uçuşlar bulunuyor. İstanbul’dan uçağa bindiğinizde yaklaşık 1 saat 40 dakika sonra gaziantep’e ulaşmış oluyorsunuz. Daha sonra zeugma’ya ulaşmak için yaklaşık 50 kilometrelik daha yolunuz kalıyor. Antik kent Gaziantep’e bağlı Nizip İlçesine 10 km. uzaklıktadır. Nizip otobanından çıkarken, Nizip’e dönmeden sola dönülmelidir. Daha detaylı bilgi için haritamıza mutlaka bir göz atın.
Zeugma Antik Kenti Resimleri
