Sinemaya gitmeyi seven kişiler İstanbul’un tarihi sinemaları ve bağımsız sinema salonlarını merak ediyor. Geçmişten günümüze İstanbul’un sinema geçmişini oluşturan bu salonların özellikleri, tarihçeleri ve merak edilenler;
İstanbul’daki Tarihi Sinemalar
İstanbul’un sinemalarla tanışması 1900’lü yılların başına dayanır. Şehrin Beyoğlu başta olmak üzere farklı ilçelerinde açılan sinemalar uzun yıllar film festivallerine, Yeşilçam filmlerine ve bağımsız filmlere ev sahipliği yapar. Böylelikle 2000’li yılların başına kadar insanların yerli ve yabancı filmleri izleme imkanı bulmasına yardımcı olur.
İstanbul’daki tarihi sinemalar şunlardır;
- Pathe Sineması
- Emek Sineması
- Cine Magic (Taksim Sahnesi)
- Atlas Sineması
- Elhamra Sineması
- Feriye Sineması
- Beyoğlu Sineması
- Rexx Sineması
- Kadıköy Sineması
- Sinema Moda
Bu sinemaların bir bölümü günümüzde hizmet vermese de uzun yıllar isminden söz ettirmiş ve İstanbul’un sinema geçmişinin oluşmasına yardımcı olmuştur. Ayrıca insanlara pek çok yeni filmi sinema atmosferinde izleme imkanı vermiştir.
Pathe Sineması
İstanbul’da açılan ilk sinema Pathe Sineması’dır. Sinemanın açılış tarihi 1908 yılıdır. Tepebaşı semtinde açılan sinema şehirde ilk sinema gösterimlerinin yapıldığı adrestir. Böylelikle açıldığı dönemde çok dikkat çeker.
Pathe Sineması çok sık isim değişikliğine uğrayan sinemadır. Bu sinemanın aldığı isimler arasında Amfi, Ses ve Asri isimleri yer alır. 1941 yılında aldığı Ses Sineması ismini uzun yıllar kullanır. 1950’li yılların başında Şehir Tiyatroları bünyesine geçerek Komedi Bölümü olarak işlev görür. Tarihler 1958 yılını gösterdiğinde ise yıkılır.
Emek Sineması
İstanbul’un ismi en fazla duyulan ve bilinen tarihi sinemalarından birisi Emek Sineması’dır. Bu sinema 1924 yılında Beyoğlu ilçesinde açılır ve açıldığı tarihte ismi Melek Sineması’dır. Sinema açıldığı tarih ve dönem itibariyle ülkenin en çağdaş sinema olarak kabul edilir.
1950’li yıllara ulaşıldığında Melek Sineması eski rağbetini yitirir ve buna bağlı olarak belediyenin girişimleriyle Emekli Sandığı’na devredilir. 1957 yılında sinemanın adı Emek Sineması olarak değiştirilir ve 2013 yılına kadar bu isimde kalır.
Emek Sineması film festivallerine ev sahipliği yapar. Ayrıca Hollywood ve yerli filmlerin seyirciler tarafından izlenmesini sağlar. Bu sinema 2010 yılında kapanmış ve 2013 yılında ise yıkılmış olan bir sinemadır.
Cine Magic (Taksim Sahnesi)
İstanbul’un tarihi sinemalarından birisi Cine Magic’tir. Taksim Sahnesi olarak da anılan bu sinema 1920’de açılır. Sarıcazade Ragıp Paşa tarafında yaptırılmış olan sinema 2012 yılına kadar işlevini sürdürür. Bu süreç içerisinde Yeni Taksim, Türk ve Venüs Sineması isimlerini alır.
Cine Magic sineması 1971 yılında Devlet Tiyatrosu tarafından kiralanır ve uzun yıllar tiyatro bünyesinde hizmet verir. Tiyatro sahnesi olarak 2009 yılına kadar işlevini sürdürdükten sonra yıkım kararı alınır. Sinemanın olduğu binanın yıkılışı ise 2012 yılında gerçekleşir.
Atlas Sineması
İstanbul’da bulunan bağımsız sinema salonları arasında Atlas Sineması bulunur. Bu sinema salonu 1948 tarihinde İstiklal Caddesi’nde bulunan Atlas Pasajı içerisinde açılır. Günümüzde şehirde işlevini devam ettiren salonlardan birisidir.
Atlas Sineması 1860 kişi kapasitesine sahip bir salondur. Ayrıca bu salonda 35 loca bulunur. Bu sinema kurulduğu tarihten günümüze kadar çok sayıda filmi seyircilere sunmuş olan bir adrestir. Özellikle Yeşilçam’ın unutulmaz filmleri bu sinemada izlenmiştir. Günümüzde de film gösterimlerinin yapıldığı sinema aynı zamanda sanat etkinlikleri için de kullanılan bir yapıdır.
Elhamra Sineması
İstanbul’un tarihi sinemalarından birisi İstiklal Caddesi’nde bulunan Elhamra Sineması’dır. Bu sinemanın bulunduğu bina 1920 yılında yapılır ve 1923 itibariyle Elhamra Sineması olarak kullanılmaya başlar. Bu sinema Atatürk’ün film izlediği bilinen sinema olduğu için tarihi öneme sahiptir.
Elhamra Sineması 1944 yılına kadar sinema işlevi gördükten sonra tiyatro salonu haline getirilir. Bu süreç 1976 yılına kadar sürer. Bu tarihten sonra yeniden Elhamra Sineması ismiyle film gösterimleri yapılmaya başlar. Bu salon 1999 yılında yaşanan bir yangın sonrasında kullanılamaz hale gelir. Bu nedenle günümüze kadar gelmeyi başaramayan sinemalardan birisidir.
Feriye Sineması
İstanbul’un bağımsız sinema salonlarından birisi Feriye Sineması’dır. 1913 yılında Ortaköy’de açılmış olan sinemada film gösterimlerinin dışında sanatsal etkinlikler düzenlenir. Sinemanın İstanbul Boğazı’na yakın konumda olması etkinlikler için tercih edilmesini sağlar.
Feriye Sineması kurulduğu tarihten beri çeşitli tadilat geçiren bir mekandır. Bu tadilatlara rağmen nostaljik atmosferini yitirmeden kalmayı başarır. Bu sinema 2016 yılına kadar film gösterimlerinin yapıldığı yer olarak işlevini sürdürür.
Beyoğlu Sineması
İstanbul’da bağımsız film izlemek için gidilebilecek sinemalardan birisi Beyoğlu Sineması’dır. Sinema İstiklal Caddesi’nde bulunan Halep Pasajı içerisinde bulunur.
Beyoğlu Sineması 1909 tarihinde açılmış olan ve böylelikle şehrin en eski sinemalarından birisi olan adrestir. Sinema yanı sıra tiyatro ve dizi çekimleri için kullanılan bir adrestir. Beyoğlu Sineması İstanbul’da işlevini sürdürmeye devam eden nadir sinemalardan birisidir.
Rexx Sineması
İstanbul bağımsız sinema salonları arasında Rexx Sineması bulunur. Sinemanın bulunduğu mekan ilk olarak tiyatro olarak açılır ve Afife Jale ilk oyununu bu mekanda oynar. 1930 yılına kadar tiyatro işlevini gördükten sonra Hale Sineması adını alan mekan film gösterimlerine başlar.
Rexx Sineması’nın bulunduğu bina 1960’lı yılların başında büyük bir tadilat geçirir. Tadilat sonrası mekan önce Reks daha sonra ise Rexx Sineması ismini alır. 2020 yılında yeniden tadilat geçiren mekan 2024 itibariyle yeniden film gösterimlerine başlar. Bağımsız film izlemeyi tercih eden kişilerin Kadıköy’deki adresi olarak dikkat çeker.
Kadıköy Sineması
İstanbul’un tarihi sinemalarından birisi Kadıköy Sineması’dır. Bu sinema 1967’de açılmış olup hala film gösterimlerinin yapıldığı yerdir. Kadıköy Pasajı içerisinde bulunan sinema eğimli salonuyla insanların dikkatini çeker.
Kadıköy Sineması 2018 yılına kadar kiralama yöntemiyle hizmet verir. Kiralama yapan tiyatrocular ve yapımcılar sayesinde çok sayıda tiyatro oyunu sergiler ve filmlerin seyircilere ulaşması sağlar. 2018 tarihine ulaşıldığında ise sinema mülk sahibi olan Funda Kocadağ’a geçerek şahsı tarafından tadilat yaptırılıp işletilmeye başlar.
Kadıköy Sineması sinema yanı sıra tiyatro, resim, müzik ve festival etkinlikleri için kullanılan bir mekandır. Son tadilatını 2018 yılında geçiren sinema 320 kişilik sinema salonuna sahiptir. Bu salonda festival filmleri izleyiciyle buluşturulur.
Sinema Moda
İstanbul’daki bağımsız sinemalardan birisi Sinema Moda’dır. Bu sinema diğer sinema salonlarına göre daha yeni tarihlidir. 2013 yılında açılmış olan sinema Kadıköy’de bulunur.
Sinema Moda 3 sinema salonuna sahiptir. Bu salonlar sayesinde toplamda 900 üzerinde seyircinin film ve etkinlikleri izleme imkanı vardır. Sinema Moda’da film gösteriminin yanı sıra tiyatro, müzik, dans ve resim etkinlikleri de yapılır.
