Diyarbakır’da bulunan Ulu Camii, Anadolu’da bulunan en eski tarih değerlerimizdendir. Caminin özellikleri, nerede? ve nasıl gidilir? bilgileri bu yazımızda.
Diyarbakır Ulu Cami Tarihi
Bahsettiğimiz bu tarihi camii Hz.Ömer (r.a) döneminde 639 yılında şehrin merkezindeki en büyük mabed olan Martoma Kilisesinin bulunduğu yere yapılmıştır. Sonrasında ise 1091 yılında Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah’ın emri ile büyük bir onarım gördüğünü, değişik dönemlerde çok kez tadilat ve eklentilerle bugünkü şeklini aldığını kitabelerinden haber almaktayız.Büyük Selçuklu hükümdarı olan Melikşah, Nisanoğulları ve İnal, Anadolu Selçuklu hükümdarı olan Gıyaseddin Keyhüsrev, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan,Artuklular ve Osmanlı padişahlarının çoğuna ait kitabeler caminin muhtelif yerlerinde bize tarihimizi fısıldıyor.
Diyarbakır Ulu Cami Önemi
İslam döneminin ünlü Şam Emeviye Cami’nin Anadolu’ya yansıması olarak değerlendirilen büyük değer Diyarbakır Ulu Camii, İslam âlemince 5. Harem-i Şerifi olarak kabul görülmüştür. Diyarbakır Ulu Cami’nin avluya bakan cephelerinde farklı dönemlere ait mimari bezemeler, kabartma ve yazıtlar muntazam bir şekilde caminin özelliğini ön plana çıkarıyor.
Diyarbakır Ulu Cami Mimari Yapısı
Tarihin her döneminde ibadet merkezi olarak kullanılan tarih imzası olan Ulu cami Diyarbakır’daki en büyük yapılar topluluğudur. Bu yapının iki camisi (Hanefiler ve Şafiler Bölümü), iki medresesi (Zinciriye ve Mesudiye ), doğu-batı minaresi,maksuresi, abdesthane kısımlarından oluşmakta ve bütün bu külliyenin ortasında büyük dikdörtgen bir avlu yer almaktadır. Camiye giriş üç ayrı girişten sağlanır. Doğu tarafında bulunan kapıya ana (taç) kapı denir. Bu giriş kapısının her iki köşesinde aslanla boğa mücadelesini simgeleyen ve simetrik olarak işlenmiş kabartma bir figür yer almaktadır. İki hayvanın mücadelesini konu alan ana giriş kapısı oldukça geniş boyutlu bir kemer şeklinde bu yapının avlu bölümüne ulaştırır. Ulu caminin planı dikdörtgen şeklindedir ve çok sütunludur. Avlu içerisinde yer bulunan sekizgen planlı ile yapılmış şadırvan, sekiz adet sütun üzerine yerleştirilerek inşa edilmiştir.
Ulu Cami Avlusunda Bulunan Güneş Saati
Avlu içerisinde 800 yıldan fazla bir geçmişi olan güneş saati caminin bir özelliği haline gelmektedir. Bir metre kadar yükseklikteki yuvarlak bir mermer üzerinde bulunan demir parçasının, güneşin dönme hareketiyle birlikte etrafında dönen gölge sayesinde zamanı bildirmektedir.Bu saat başlıklı bir adet sütun üzerine yerleştirilmiş , güneşin hareketlerine göre zamanı haber vermektedir. Sibernetiğin babası olarak kabul edilen ünlü bilgin El-Cezeri’nin yaptığı tarihi güneş saatinin, öncesinde caminin dışındaki meydanda bulunduğu ancak 1920’lerde şimdiki yerine getirildiği bilinmektedir.
Diyarbakır’da Ne Yenir?
Tarihimizin ve büyüklerimizin değer verdiği bu yapı için hiçbir giriş ücreti talep edilmemekle birlikte gônüllü olarak tarihçesini anlatan Diyarbakırlı kardeşlerimiz misafirlerine ev sahipliği etmektedir.Şunu da unutmamak gerekir ki Diyarbakır demek tarih demek sahabe demek ve peygamber demek ama bunun yanında ciğer demek ve yemek demek. Diyarbakırda ciğerin tadına bakmak gerek.Diyarbakır Ulu camii ana kapısından çıkınca yol boyunca ciğer davetleri ve farklı alternatifleri ile sizi bekliyor olacak.Diyarbakır ciğerinin ortalama fiyatı ise 40 TL dir. Bir çok meze çeşitleri ile de çok çeşitli bir sofra sunuluyor.Diyarbakır Ulu camii ye istediğinde düzenlenen turlar ile ve kişisel araçlarımızla rahatlıkla ulaşabilirsiniz.
Diyarbakır Ulu Cami Fotoğrafları
Diyarbakır Ulu Cami Nerede? Ve Nasıl Gidilir?
Adres: Camiikebir Mah. Gazı Cad. Merkez/DİYARBAKIR
Telefon: 0412 234 69 50
Nasıl Gidilir: Diyarbakır’a en kolay ulaşım uçak ile yapılmaktadır. Hava alanından şehir merkezine gelen araçlarla merkeze ulaştıktan sonra Ulu cami’ye ulaşabilirsiniz.