Safiye Sultan’ın emriyle yapımına başlanan ancak 65 yıl sonra Hatice Turhan Sultan döneminde tamamlanan Mısır Çarşısı günümüzde de önemini hala korumaktadır. Ve İstanbul‘un en çok ziyaret edilen çarşılarından biridir.
Mısır Çarşısı Tarihi
Osmanlı tarihinde en uzun süren cami inşası olan Yeni Camii külliyesi içerisinde inşa edilmiştir. Padişah lll. Murad’ın eşi, Safiye Sultan’ın emriyle 1597 tarihinde temeli atılmıştır. lll. Mehmed’in ölümünden sonra külliyenin banisi olan padişahın annesi Safiye Sultan’ın gözden düşmesinden sonra külliyenin yapımı durmuştur. Sultan IV. Mehmed dönemine kadar Camii inşasında bir ilerleme olmamıştır. IV. Mehmed’in annesi Hatice Turhan Sultan bir külliye yapmak istediğinden herhangi bir yer bulamamış ve yarım kalan bu külliyeyi tamamlatmaya karar vermiştir. 1661 Tarihinde tekrar başlanan Yeni Camii külliyesi, Hünkâr Kasrı, Darülkura, Türbe, Arasta, Sıbyan Mektebi, Çeşme ve Sebilden oluşmaktadır. Yaklaşık 2 yıl süren çalışmalar sonrası tamamlanan külliyenin arastası (Mısır Çarşısı) 1643-1644 yıllarında törenle açılmıştır.
Caminin ilk tasarımı baş mimar Davut Ağa tarafından yapılmış, inşaata başlamasından bir sene sonra vefat etmesiyle Ahmet Ağa göreve getirilmiştir. Ancak dönemin padişahı lll. Mehmed’in ölümüyle inşaat durmuştur. 63 yıl sonra tekrar başlanan cami inşaatına ise Mustafa Ağa mimar olarak atanmıştır.
Çarşı ilk yapıldığında aktar ve pamukçu esnafına tahsis edilmişti. Balık pazarı, Hasırcılar ve Ketenciler Kapısı aktarlara, Yeni Cami, Haseki ve Çiçek Pazarı kapıları da pamukçulara tahsis edilmiştir. Bu dönemde çarşıda yer alan yaklaşık 100 dükkandan 49 tanesini aktarlar kullanırken, geri kalan dükkanlar ise pamukçular ve yorgancılara tahsis edilmiştir.
Çarşısı tarihinde iki büyük yangın geçirmiştir. 8 Mart 1688 yılındaki yangın fazla büyük olmamakla birlikte çarşının duvarları dışında kalan (Tahmis Sokağı) ahşap dükkanlar zarar görmüş, Çarşının içi ise fazla bir zarara uğramamıştır. Ocak 1691 gecesi çıkan yangında ise Çarşı neredeyse tamamen yanmıştır. Çarşının içindeki dükkanlardan birinde başlayan yangın, kısa sürede tüm çarşıyı sarmıştır. Bu yangında sadece demir kapılı birkaç dükkan kurtulabilmiştir. Esnaf açısından büyük bir maddi kayba neden olan bu yangın iki gün sürmüş ve Çarşı harap duruma gelmiştir.
1940 – 1943 yılları arasında İstanbul Belediyesince yapılan kapsamlı restorasyondan çalışmalarında dükkan düzeni ve kullanım alanı bakımından özgünlüğünü kaybettiği düşünülmektedir.
Mimari Yapısı ve Özellikleri
Osmanlı klasik üslubunda yapılmış olan Mısır Çarşısı “Çifte Çarşı” olma özelliğine sahiptir. Birbirini izleyen taş ve tuğla sıraları ile ‘’L’’ plan şemasında inşa edilmiştir Uzun ve kısa kenarın birleştiği noktada dua meydanı yer almaktadır.
Çarşısı’nın dördü büyük ikisi küçük olmak üzere toplam altı adet kapısı vardır. Ana girişleri iki büyük kolun uçlarındaki girişlerdir. Bu iki büyük kolun uçlarındaki girişler altı revaklı, iki katlı yapılardır. Ayrıca Tahmis Sokağı’na açılan kapısı da revaklı ve iki katlıdır.
Çarşısı’nın uzun kolunda 23’er taneden karşılıklı 46, kısa kolunda ise 18’er taneden karşılıklı 36 adet eyvan ve dükkanlar bulunur. İki kolun birbiri ile birleştiği bölümde ise 6 eyvan ve hücre bulunmaktadır. Toplamda 88 adet eyvan ve dükkânın yer aldığı çarşının Tahmis Sokağı’na bakan bölümünde ise 18 dükkân görülmektedir.
Çarşıda dükkân olarak kullanılan kısımlar zemin katlardır. Zemin kattaki merdivenlerle inilen bodrum katlar, günümüzde çoğunlukla depo olarak kullanılmaktadır. Bazı dükkanlarda malların sergilendiği alış-veriş mekanları olarak kullanılanları da mevcuttur. Ancak genelde bu katların planları ile oynanarak özgünlüğü kaybedilmiştir.
Mısır Çarşısı Resimleri
Mısır Çarşısı Nerede? ve Nasıl Gidilir?
Adres: Rüstem Paşa Mahallesi, Erzak Ambarı Sok. No:92, Fatih / İstanbul
Ulaşım: Toplu Taşıma ile gelmek isteyenler; Eminönü’ne gelen otobüsleri kullanarak meydana geldikten sonra Yeni Cami yönüne doğru devam ederek caminin arkasında kalan çarşıya ulaşım sağlayabilirler. Eminönü’ne giden otobüslere İETT sitesinden ulaşabilirsiniz.
Deniz ulaşımı ile gelmek isteyenler ise; Üsküdar-Eyüp, Kadıköy-Eminönü, Rumeli Kavağı-Eminönü ve Kabataş Eminönü şehir hatlarından birisini kullanarak Eminönü İskelesine geldikten sonra Yeni Cami yönünde devam ederek Çarşıya ulaşım sağlayabilirler.
Ulaşım için Bağcılar-Kabataş Tramvayını da tercih edebilirsiniz; Köprüyü geçtikten sonra Eminönü’nde inip Yeni Cami yönünde devam ederek Çarşıya ulaşım sağlayabilirler.
Metro ile gelmek isteyenler ise; Yenikapı-Hacıosman Metrosunu kullanarak Eminönü durağında inip Yeni Cami yönünde devam ederek çarşıya ulaşım sağlayabilirler.
Özel araçları ile gelmek isteyenler ise; araçları ile Eminönü’ne geldikten sonra araçlarını Eminönü İskelesi yanında bulunan otoparka park edip Yeni Cami yönünde devam ederek çarşıya ulaşım sağlayabilirler. Konum bilgisi için tıklayın.
Hazır çarşı pazardan bahsetmişken İstanbul’daki Pazarları ziyaret etmek isterseniz, gitmeden önce sizi şöyle alalım yada Fatih’e kadar gelmişken, Fatih gezilecek yerler için oluşturduğumuz gezi listemize göz atmak isterseniz de şöyle buyurun. :)