Özbekistan: Taşkent ve Semerkand Gezilecek Yerler
Bir Hayale Doğru Yolculuk: Özbekistan! Bu yazıda da Bişkek’ten Taşkent’e (Özbekistan) ulaşımdan, Taşkent’ten ve Semerkant’in gezilecek yerlerinden bahsedeceğim. Bir önceki yazıda Bişkek ve Kırgızistan hakkında yazmıştım. Muhammed İkbal Çakmak kaleminden Özbekistan: Taşkent ve Semerkand Gezilecek Yerler.
Bişkek’ten Taşkent’e Nasıl Gidilir?
✈️Orta Asya’ya bizi uçakla en ucuz taşıyan havayolu şirketi hala Pegasus. Ancak Pegasus’un Özbekistan’a uçuşu yok. Bu yüzden Bişkek(Kırgızistan) veya Almati(Kazakistan) şehirlerinden birini tercih etmemiz gerekiyordu. Biz Bişkek’i tercih ettik.
Bir önceki yazımda da yazmıştım ancak bir bütün teşkil etmesi adına tekrar burada da Bişkek’te kullandığımız otogarı tekrar belirtmek istiyorum.
Google maps’de “western bus station” maps me’de ise “zapadnyj avtovokzal” ismiyle aratıp, otogarımıza gidiyoruz. İçeride “kacca” yazılı bankoya giderek Taşkent’e biletimizi alıyoruz. Saat 16.50’deki otobüsümüzün bilet fiyatı: 1050 Kırgız Somu: 15 Dolar
📌Not: Pegasus Bişkek’e sabah erken saatlerde indiği için, hemen gidip bileti alabilir ve otobüs saatine kadar Bişkek’i gezebilirsiniz.
🚌 Bişkek’ten 16.50-17.00 arası hareket ediyoruz.
Otobüsümüzün güzergahı şu şekilde: Bişkek-Merke-Taraz-Çimkent-Taşkent
Kazakistan sınırına 3 saat sonra ulaşıyoruz. Kırgızistan sınırından rahatça geçtikten sonra Kazakistan tarafına geçiyoruz. Burada pasaportunuzu kontrol edecek görevlinin karşısına çıkmadan önce iki tane kağıt doldurmanız gerekiyor.
Fotoğrafta da görüleceği üzere büyük kağıdın üzerindeki yazılı kısımları kendi bilgilerinize göre doldurmanız yeterli. Biz doğrudan Taşkent’e gideceğimiz için “seyahat amacı” kısmını “Transit” olarak doldurduk. Bu kağıdın üzerine pasaportunuzu kontro asker tarafından mühür vurulacak ve size tekrar geri verilecek. Ülkeden çıkış yaparken o kağıdı pasaportunuzu kontrol eden askere geri vermeniz gerekiyor. Vermezseniz kaybederseniz ne olur bilmiyorum. Bilen varsa yazarsa yazıya eklerim. Ancak kaybetmemekte fayda var, en sıkıntılı olduğunu düşündüğüm sınır geçişleri Kazakistan’daki sınır geçişleriydi.
Diğer küçük kağıda ise pasaport numaranızı ve soy isminizi yazıyorsunuz. Pasaportunuz kontrol edildikten sonra ülkeye giriş esnasında x-ray cihazından geçiyorsunuz. Ordan da geçtikten sonra küçük olan kağıdı posta kutusu tarzında bir kutunun içerisine atmanız isteniyor. Başında da bir asker bekliyor atıp atmadığınızı kontrol etmek için.
Ardından otobüs de kontrol edildikten sonra yola devam ediyoruz. Sabah 5 sularında Taşkent’e ulaşıyoruz. (Özbekistan sınırında herhangi bir sorun yaşamadık, sıkıntısız geçtik) İndiğimiz Otogar’ın ismini de buraya not düşelim çünkü bu otogardan da bir çok yere gitmeniz mümkün.(Semerkand,Buhara, Bişkek, Almati)
Otogarı maps me’de “avtovokzal tashkent” yazarak bulabilirsiniz. Otobüsten inince konumu kaydederseniz tekrar aramak zorunda kalmazsınız. (Otogardaki gişede yer alan otobüs sefer ve saatlerini içeren listeyi aşağıya resim olarak ekliyorum.)
Otobüsten iner inmez taksiciler etrafınızı saracak. Tabi tercih sizin ama çok yakında metro istasyonu var(adı Olmazor) ve bir biniş 1200 Özbek Somu: 0.15 Dolar
Taşkent’in metro istasyonları çok güzel. Sadece metro istasyonları dahi gezilmeye değerdir ki tüm eski Sovyet metroları bu şekilde inşa edilmiştir. Ben gördüğüm ve beğendiğim birkaç durağın ismini yazayım:
📍Chilonzor
📍Novza
📍Xalqlar Do’stlıgı
Metronun haritasını da aşağıya ekliyorum. Bütün Taşkent’i metro ile gezmeniz mümkün.
Biz aynı gün içerisinde Semerkand’a ulaşmak istediğimiz için tren bileti almak için tren garına gidiyoruz. Bizim gittiğimiz ve bildiğimiz kadarıyla iki tane tren garı var Taşkent’te. Yine başka bilenler yazarsa yazıya eklerim. Birisi “Toshkent Severny Vokzal” diğeri de “Janubiy Vokzal”
📌Not: Tren garları “vokzal” otogarlar da “avtovokzal” olarak söyleniyor.
Severny Vokzal’a Nasıl Gideriz?
Taşkent’e geldiğimiz otobüsten indikten sonra biraz yürüyerek metroya ulaşıyoruz. “Olmazor” durağından metroya binip Paxtakor durağında iniyoruz. (burada aktarma yapıyoruz.) Benuniy-Do’stlık hattına geçerek “Toshkent” durağında iniyoruz. Metrodan çıktıktan sonra tren garı hemen karşınıza çıkacak zaten. Bileti de “Temir Yol Kassaları” yazan binaya gidip alabilirsiniz.
Trende busines class’tan başka yer olmadığı için tekrar geldiğimiz otogara dönüp Semerkand’a otobüs bileti alıyoruz. Biletin fiyatı 25.000 Som: 3 Dolar
Taşkent’te Ne Var, Nereler Gezilir?
Amir Timur Meydanı
Özbekler için çok önemli olan Timur’un meydanın ortasında büyük bir heykeli bulunuyor. Arkada büyük Özbekistan Oteli ile meydan görülmeye değer.
Kukeldaş Medresesi
Neredeyse tüm cami ve medreselerin kapatıldığı Sovyet döneminde dahi açık kalan nadir medreselerden birisi. O sebeple gidip görmek önemli.
Chorsu yani Çarşı
Burası bence Taşkent’in en güzel noktalarından birisi. Bu kapalı çarşısın büyük bir kısmında at eti satılıyor. Muhakkak görmeniz gereken yerlerden biri.
Hazreti İmam Camii (Kompleksi)
Google Maps’e “Hazrati Imam Complex” yazarak ulaşabileceğiniz bu nokta bence Taşkent’in en önemli noktası. Burası cami ve medreselerden oluşan bir komplex. Burayı önemli kılansa burada yer alan Muyi Mübarek Medresesi içerisinde yer alan Kur’an-ı Kerim. Bu Kur’an-ı Kerim, üçüncü halife Hz. Osman’ın şehit edildiği esnada okumuş olduğu Kur’an-ı Kerim. Yeryüzündeki en eski dört Kur’an’dan birisi olan bu Kur’an-ı Kerim’in üzerinde Hz. Osman’ın kan izlerini hala görmek mümkün. Kur’an buraya Timur tarafından Bağdat’tan getirilmiş. Seyahatimi anlamlı kılan ve o günlere geri dönüp tarihe şahitlik edebilmemi sağlayan bu anın kıymetini anlatmam mümkün değil.
Taşkent’ten otobüsümüze bindik ve akşam hava karardıktan sonra Semerkand’a ulaştık. Şehir merkezine 7-8 km uzaklıkta bir yerde indirdiler bizi. 3 kişi 25.000 som: 3 Dolar verdik ve kalacağımız hostele(Sim-Sim Hostel) geçtik. 3 kişi için gecelik: 200.000 Som
İslam Şehirlerinin Göz Bebeği: Semerkand
Kendisine büyük saygı duyduğum İlber Ortaylı’ya “Hayaller kurmak, tefekküre dalmak için nereye gidilir?” diye soruluyor. Şu cevabı veriyor:
Semerkand’a gidin. Ben ilk defa oraya 1994’ün Ekim’inde gittim. Hayat yolunda çok geç kaldığım bir rüya şehridir. Çocukluktan beri Semerkand hakkında okurdum, şehrin resimlerini görürdüm. Ama gecikmemin bir faydası oldu. O ana dek Doğu ve Batı’daki önemli merkezleri görmüştüm, bu sayede kıyas imkanı buldum ve büyülendim.
Semerkand, bozkırın ortasında, medeniyetlerin hülasası olarak ortaya çıkmış bir şehirdir. Bilhassa geceleri Registan Meydanı’nda oturmalısınız. Bu deneyim, ateş seyretmek gibidir; büyüleyicidir. Meydanda otururken tefekküre dalıyorsunuz, hayaller kuruyorsunuz. Bu tip dalmalar esasen yazarlara ve müzisyenlere çok ilham verir. Ben de oralarda çok eskilere daldım maziye gittim. Dedim ya; Semerkand, Ortaçağ medeniyetinin müthiş bir temsilcisi ve sembolüdür. Hiçbir yerde öylesi yoktur.
Ne söylenir bilemiyorum, hocanın yaşadıklarının bir benzerini yaşadığımı ve şehre hayran kaldığımı itiraf etmeliyim. İslam Medeniyetinin en güzel şehirlerinden biridir Semerkand. İslam medeniyetinin güzelliğini, bilime ve sanata ne denli önem verdiğini ve bir medeniyetin hangi noktalara ulaştığını görmek adına bulunmaz bir şehirdir.
Semerkand’da Nerelere Gidilmeli?
Semerkand bir İslam şehridir, içerisine adım atar atmaz anlarsınız bunu. Şehrin her yerinde medreseler, camiler, türbeler bulunur. Şehirde manevi bir atmosfer vardır. Şehre gelirken ve şehri gezerken bu durum göz önünde bulundurulmalıdır.
Amir Timur Türbesi
Biz otelimize de yakın olması sebebiyle gezimize buradan başladık. Ama bana sorarsanız Semerkand’a giren bir kişi ilk olarak Registan Meydanı’nı görmeli. Hatta imkan olsa da gözlerini bağlayıp orada açtıktan ve orayı gördükten sonra Semerkand’ı gezmeye başlasa insan.
Öyle bir Türbe deyip geçmemek gerekir. Semerkand ‘taki her bir yapı birer şaheserdir. Türbe de tam anlamıyla bir sanat eseridir. Çinilerin bu denli canlı ve güzel olduğunu çok yerde göremezsiniz. Emir Timur Türbesi’ne giriş ücreti 25.000 Som: 3 Dolar.
Biletinizle üç gün boyunda türbeyi ziyaret edebiliyorsunuz. Üç gün boyunca gidilir mi bir türbeye demeyin. Biz gittik.
Registan Meydanı
Eşine az rastlanır güzellikte bir meydan. Görür görmez hayran kalacaksınız. Meydanı dışarıdan seyretmeniz mümkün ama içine girmezseniz ve medreseleri tek tek gezmezseniz bence oraya kadar gitmenin hiçbir anlamı yok. Muhakkak içeri girin, medreseleri gezin. Karşı karşıya üç tane medrese ile İslam’da eğitimin önemi vurgulanmıştır.
Meydana giriş bilet fiyatı: 40.000 Som: 4.75 Dolar. Aldığınız bilet aynı gün içerisinde saat 19.30’a kadar meydana sınırsız giriş-çıkış imkanı sağlıyor.
İmam Maturidi Türbesi
Semerkand tam anlamıyla bir İslam şehridir demiştik, her köşe başında yer alan türbeler adeta bunun tescilidir. İslam’a hizmet etmiş büyük alimler bu şehirden çıkmıştır.
Ülkemizde nüfusun büyük bir çoğunluğu Hanefi mezhebine mensuptur. Hanefi mezhebinin itikad olarak amel ettikleri kaideleri ortaya koyan kişi İmam Maturidi’dir. Kendisi Semerkand’da doğmuş ve yine burada vefat etmiştir. Bu büyük ve kıymetli şahsiyeti ziyaret etme şerefine eriştik. Türbeye giriş bileti 15.000 Som: 1.75 Dolar.
Şah-ı Zinde
Hz. Muhammed (s.a.s)’in amcası Abbas’ın oğlu burada meftundur. Görsel olarak sizi çok güzel bir şekilde karşılayacak ve hayran kalacağınız bir türbedir.
Hızır Camii
Şehrin yüksek bir tepesine inşa edilmiş güzel bir cami. Hemen yanı başında yakın zamanda ölen Özbekistan devlet başkanı İslam Kerimov’un kabri bulunuyor. Giriş bilet ücreti: 15.000 som: 1.75 Dolar
Bibi Hanım Camii
Bibi Hanım Camii adını Timur’un eşi Saray Mülk Hanım’ın lakabı olan Bibi Hanım’dan alır. Semerkant’ın en önemli mimari eserlerinden biridir. Timur, Hindistan seferinin anısına yaptırmıştır. İçeri giriş bileti fiyatı 25.000 Som: 3 Dolar.
Danyal Peygamber Makamı
Şehre 3-4 km uzaklıkta bulunan ve Danyal Peygambere ait olduğu söylenen kabir. Çok uzun olan sandukanın benzerleri bizim ülkemizde de var. Giriş bileti ücreti 15.000 Som. 1.75 Dolar.
Semerkand’ın merkezinde bulunmayan ancak muhakkak görülmesi gereken bir yer daha:
İmam Buhari Türbesi
İslamiyet’in Kur’an-ı Kerim’den sonraki en önemli kaynağı hadislerdir. Hadisler Hz. Muhammed’in söylediği sözler ve eylemlerini ifade eder. Gelmiş gelmiş en önemli hadis alimlerinden olan İmam Buhari’nin tam ismi Muhammed b. İsmail b. İbrahim el-Buharî’dir. 810 yılında Buhara’da doğmuş, küçük yaşlarından itibaren hadis ilmine ilgi duymuş ve tüm ömrünü buna adamıştır. Memleketindeki hocalarından ders aldıktan sonra, o günün belli başlı ilim merkezleri olan Şam, Basra, Hicaz, Kufe, Bağdat ve Mısır’da tahsiline devam etmiştir. Görüyoruz ki kendisi ilim gayesiyle bir çok memlekette yaşama imkanı bulmuş, ilim için seyahat etmiştir. Ders aldığı hoca sayısının bini bulduğu ifade edilir. Ezberlediği hadis sayısı ise kendi ifadesiyle, yüz bini sahih, toplam üç yüz bindir.
Kırk yıl kadar süren ilim yolculuğu sonunda Buhara yakınlarındaki Hartenk’e yerleşmiş 62 yaşında iken vefat etmiştir.
İmam Buhari’nin türbesi vefat ettiği yer olan Harteng’de bulunuyor. Harteng Semerkand’a 25 km uzaklıkta. Toplu taşıma ile buraya gelmek muhakkak mümkündür yalnız biz bulamadık ve taksiyle 50.000 som: 6 Dolar vererek gittik. Türbeye giriş bileti fiyatı: 20.000 Som: 2.35 Dolar.
Bir önceki yazımda Bişkek ve Kırgızistan bahsettim okumak isteyenler buradan ulaşabilir.
Bu güzel geziyi bizlerle paylaştığı için Muhammed İkbal Çakmak canı gönülden teşekkür ederiz.