İzmir’in kültür sanat kokan en güzel yerlerinden biri de Tarihi Havagazı Fabrikası. Bir fabrikadan bir sanat ve kültür alanına dönüşümün hikayesini yazan İzmir Belediyesi, çeşitli etkinlik ve söyleşilerle İzmirlilerin uğrak mekanlarından biri haline getirilen ve şehrin önemli sembollerinden birisi olan fabrika ve düzenlenilen çevresi, bir sanat parkı gibi. Belediye tarafından düzenlenilen alanın toplam büyüklüğü 23 bin metrekare kadar.
Önemli Bilgi: İzmir’in keşfedilmemiş yerlerini keşfetmek, tarihi sokaklarında gezmek ve en güzel koylarında yüzmek istiyorsanız İzmir’de gezilecek yerler için oluşturduğumuz listemize mutlaka bir göz atın, pişman olmayacaksınız. :)
Tarihi Havagazı Fabrikası Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Osmanlı dönemine ait fabrikanın kuruluş hikayesini başlatan kişi, girişimci ve işadamı Morchais. 1957’de fabrika kurmak için Osmanlı Devleti’ne başvurur. Ancak ölümü nedeniyle fabrika başvuru dilekçesi işleme alınmaz ve iptal edilir. Daha sonra ise, projenin devam edilmesi gerektiğine inanan ve büyük kar getireceğini düşünen işadamı Edwards tarafından havagazı fabrikasının kurulumu için gereken izinlerin alınması ile fabrikanın inşa süreci başlatılır.
Fabrikanın yapımı 1962’de başlar ve beş sene içerisinde aktif hale getirilir. Elektriğin icadı ve İzmir civarına 1904’de elektriğin gelmesi ile havagazı kullanımı oldukça düşer ve fabrika zor günler yaşamaya başlar. Sadece mutfak ile sınırlanan havagazı kullanımı nedeniyle fabrika tam kapasite çalışmadan faaliyetlerine devam etmiştir. Cumhuriyet’in ilanı ile beraber, fabrikaya tanınan imtiyaz iptal edilir ve yenilenmez. Fabrika ve varlıkları belediyeye geçer.
Fabrika 1955’e kadar farklı şekilde değerlendirilerek kullanılır, en sonra belediye araçlarının bakım istasyonu haline dönüştürülür. Fabrikanın bazı bölümleri yıkılmıştır. Ancak fabrikayı önemli kılan tarihi baca ve ana üretim yeri günümüze denk ulaşır. Gerekli izinlerin alınması ve projelendirme çalışmasının tamamlamasının ardından 2007’de fabrikanın restore süreci başlatılır. Fabrikanın çevresinde bulunan ve tarihi geçmişe sahip olmayan yapıların hemen hepsi yıkılırken, çevre düzenlemeleri yapılır ve kazılardan çıkan tarihi eseler kafe ve okuma salonlarındaki dekorlarda kullanılır.
Bugünkü Tarihi Havagazı Fabrikası
Bugün ise, fabrika binasının sahip olduğu dökümhane, kafe olarak kullanılıyor. Depo olarak inşa edilen yerleri ise, sergi salonları şeklinde hizmet veriyor. Bu salonlar, her dönem yenilenen sergi eserleri ile ziyaretçileri karşılıyor. Ayrıca, depo olarak kullanılan bazı salonlar bir etüt merkezi gibi. Buralarda ise, sanata dair atölye çalışmaları yapılıyor. Hem geleneksel hem de çağdaş sanatlara yönelik çalışmalara yer veriliyor.
Fabrikanın bölümlerini oluşturan binalar; okuma salonu, atölye salonları, idari bina ve sanat üniteleri satış merkezi. Çevre düzenlemesinin de yapıldığı alanda en çok ilgi çeken ise, 5 adet asırlık çınar ağaçları. Bunların dışında zeytin ağaçlarının yoğunlukta görüldüğü farklı ağaç ve bitki türlerine ev sahipliği yapan bir çevresi bulunuyor.
Tarihi Havagazı Fabrikası’na giriş ücretli mi?
Giriş ücreti: Tarihi Havagazı Fabrikası ücretsiz bir şekilde ziyaret edilebilir. Buradaki hizmetlerin hemen hepsi belediye tarafından sunuluyor. Kafesi ucuz, tuvalet giriş ücretleri de aynı şekilde.
Sergi salonlarını da ücretsiz bir şekilde gezmek mümkündür. Ayrıca yine belediyenin katkıları ile düzenlenilen çeşitli konser, film gösterileri ve diğer etkinliklere de ücret ödemeden girilebilir.
Tarihi Havagazı Fabrikası’na nasıl gidilir?
Adres: Umurbey Mahallesi, Pk: 35000 -Alsancak / İzmir
Telefon: (0232) 293 12 00
Nasıl gidilir?: İzmir, Alsancak Liman’da yer alan fabrikaya ulaşmak için; Konak’tan 63 numaralı otobüse binilir ve Havagazı Fabrika durağına ulaşılabilir. Bornova’dan Alsancak tarafına metroyla, buradan da yine 63 numaralı otobüsle fabrikaya varılabilir. Buca tarafından doğrudan fabrikaya giden otobüs numarası, 70’dir.
Gaziemir’den fabrikaya ulaşmak için; öncelikle İZBAN ile metro aktarma istasyonuna ulaşmak, buradan ise, metro ile devam ederek Alsancak gelmek gerekiyor. Karşıyaka’dan vapur ile kolayca Konak tarafına geçilebilir. Buradan da 63 numaralı otobüsle fabrikaya varılabilir. Konum bilgisi için tıklayın.